Παγκόσμια Οικονομική Επισκόπηση – Ιανουάριος 2025

1. Συνοπτική Επισκόπηση της Παγκόσμιας Οικονομίας

Πληθωρισμός και Νομισματική Πολιτική

• • Τάσεις Πληθωρισμού: Ο γενικός πληθωρισμός σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες συνέχισε να παρουσιάζει ήπια αποκλιμάκωση, εν μέρει λόγω της υποχώρησης των τιμών της ενέργειας και της βελτίωσης των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός (εξαιρουμένων των τιμών τροφίμων και ενέργειας) παρέμεινε επίμονα υψηλός σε ορισμένες περιοχές, κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών.
  • Κεντρικές Τράπεζες:
    • Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed): Υιοθέτησε μια στάση εξαρτώμενη από τα στοιχεία (data-dependent), αφήνοντας να εννοηθεί ότι, εφόσον συνεχιστεί η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, ο ρυθμός των αυξήσεων επιτοκίων ενδέχεται να επιβραδυνθεί ή να διακοπεί προσωρινά. Παρ’ όλα αυτά, αξιωματούχοι διατήρησαν επιθετική (hawkish) ρητορική, υπογραμμίζοντας τη δέσμευσή τους να επαναφέρουν τον πληθωρισμό στον στόχο του 2%.
    • Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ): Επανέλαβε το σχέδιο να συνεχίσει τις περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων εφόσον ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ παραμένει πάνω από τον στόχο. Έρευνες οικονομικού κλίματος φανερώνουν συνεχή ανησυχία για τις πιέσεις κόστους στον κλάδο των υπηρεσιών.
    • Κεντρικές Τράπεζες Αναδυόμενων Αγορών: Επέδειξαν γενικώς στάση επιφυλακτική, ισορροπώντας μεταξύ εγχώριας ανάπτυξης και σταθερότητας των νομισμάτων. Ορισμένες, που είχαν προχωρήσει σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων το 2022 και το 2023, υπαινίχθηκαν πιο ουδέτερη πολιτική, αν οι πληθωριστικές πιέσεις συνεχίσουν να υποχωρούν.

Ανάπτυξη και Οικονομική Δραστηριότητα

• • Ηνωμένες Πολιτείες: Τα στοιχεία για το ΑΕΠ υποδήλωσαν συνεχιζόμενη, αλλά μετριασμένη, μεγέθυνση, υποστηριζόμενη από ανθεκτική καταναλωτική δαπάνη και ισχυρή αγορά εργασίας. Ορισμένοι κυκλικοί τομείς, όπως η αγορά κατοικίας, έδειξαν σημάδια σταθεροποίησης έπειτα από σημαντική επιβράδυνση.
  • Ζώνη του Ευρώ: Παρά τις ήπιες ανησυχίες για ύφεση, οι τιμές φυσικού αερίου υποχώρησαν από τα προγενέστερα υψηλά επίπεδα, προσφέροντας ανακούφιση σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Οι αβεβαιότητες λόγω πολέμου στην Ανατολική Ευρώπη συνέχιζαν να επιβαρύνουν το κλίμα, αλλά συνολικά τα δεδομένα δραστηριότητας ήταν καλύτερα από τις πλέον απαισιόδοξες προβλέψεις.
  • Κίνα: Η άρση των περιορισμών της πανδημίας και τα μέτρα υπέρ της ανάπτυξης τροφοδότησαν αισιοδοξία για ανάκαμψη της κατανάλωσης. Οι επενδυτές παρακολουθούσαν στενά ενδείξεις ισχυρής αναζωογόνησης στο λιανικό εμπόριο, τον τουρισμό και την αγορά ακινήτων.
  • Αναδυόμενες Αγορές (EM): Πολλές αναδυόμενες αγορές ευνοήθηκαν από την ανανεωμένη όρεξη ανάληψης κινδύνου των διεθνών επενδυτών. Παρ’ όλα αυτά, οι αποκλίνουσες πληθωριστικές τάσεις και οι πιο περιορισμένοι όροι εξωτερικής χρηματοδότησης συνέχισαν να δημιουργούν προκλήσεις για ορισμένες αγορές με υψηλές αποδόσεις και γεωπολιτικούς κινδύνους.

2. Επιδόσεις των Χρηματοπιστωτικών Αγορών

Μετοχικές Αγορές

• • Ανεπτυγμένες Αγορές: Οι παγκόσμιοι δείκτες μετοχών κατέγραψαν μέτρια άνοδο, λόγω προσδοκιών ότι οι κεντρικές τράπεζες θα επιβραδύνουν ή θα διακόψουν τις αυξήσεις επιτοκίων εφόσον ο πληθωρισμός συνεχίσει να αποκλιμακώνεται. Στις ΗΠΑ, οι μετοχές τεχνολογίας σημείωσαν υπεραπόδοση, ευνοούμενες από την πιθανή σταθεροποίηση του κόστους δανεισμού αργότερα εντός του έτους.
  • Ευρώπη: Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια κατέγραψαν επιλεκτικά κέρδη, με κινητήρια δύναμη τη βελτιωμένη επάρκεια ενεργειακών αποθεμάτων και την πτώση των τιμών φυσικού αερίου. Ωστόσο, οι αμυντικοί κλάδοι (π.χ. υγεία, κοινής ωφελείας) διατήρησαν τη ζήτηση από επενδυτές που παραμένουν επιφυλακτικοί έναντι των μακροοικονομικών αβεβαιοτήτων.
  • Αναδυόμενες Αγορές: Οι μετοχές στις αναδυόμενες αγορές είδαν αυξημένες εισροές, εν μέρει λόγω της επαναλειτουργίας της Κίνας και της υποχώρησης του δολαρίου ΗΠΑ. Ορισμένες αγορές με επίκεντρο τα εμπορεύματα επωφελήθηκαν επιπλέον από αυξημένες προσδοκίες ζήτησης.

Ομόλογα

• • Κρατικά Ομόλογα: Οι αποδόσεις στα κυριότερα ανεπτυγμένα κρατικά ομόλογα παρέμειναν σε στενό εύρος διακύμανσης. Οι μακροπρόθεσμες αποδόσεις υποχώρησαν ελαφρώς, καθώς οι φόβοι ύφεσης και η μερική υποχώρηση του πληθωρισμού οδήγησαν τους επενδυτές σε ασφαλή καταφύγια.
  • Εταιρικά Ομόλογα: Τα εταιρικά ομόλογα επενδυτικής διαβάθμισης επωφελήθηκαν από τη σχετική σταθερότητα των περιθωρίων απόδοσης (spreads), λόγω προσδοκιών ήπιας επιβράδυνσης της οικονομίας. Τα ομόλογα υψηλής απόδοσης (high yield) εμφάνισαν μερική σύσφιξη των spreads, αντανακλώντας βελτιωμένο επενδυτικό συναίσθημα, αλλά παρέμειναν ευάλωτα σε τυχόν αρνητικές εκπλήξεις στην οικονομία.

Νομίσματα

• • Δολάριο ΗΠΑ: Έπειτα από μια περίοδο ισχυρής ανόδου, ο δείκτης δολαρίου (DXY) σταθεροποιήθηκε ή και υποχώρησε ελαφρώς, καθώς οι αγορές τιμολογούσαν το ενδεχόμενο επιβράδυνσης των αυξήσεων επιτοκίων από τη Fed.
  • Ευρώ & Βρετανική Λίρα: Και τα δύο νομίσματα ανέκαμψαν από προηγούμενα χαμηλά επίπεδα, υποστηριζόμενα από τη βελτίωση του ενεργειακού τοπίου στην Ευρώπη και λιγότερο απαισιόδοξες εκτιμήσεις για την ανάπτυξη. Η πορεία επιτοκίων της Τράπεζας της Αγγλίας αποτέλεσε βασικό παράγοντα για τις κινήσεις στη λίρα.
  • Νομίσματα Αναδυόμενων Αγορών: Πολλά νομίσματα των EM κατέγραψαν άνοδο, χάρη στην εξασθένιση του δολαρίου και την ενίσχυση της διάθεσης για ρίσκο, αν και ειδικές συνθήκες σε ορισμένες χώρες (π.χ. πολιτικές εξελίξεις) συνέχισαν να προκαλούν μεταβλητότητα.

Εμπορεύματα

• • Ενέργεια: Οι τιμές του αργού πετρελαίου κυμάνθηκαν σε ευρείες διακυμάνσεις, αντικατοπτρίζοντας την αβεβαιότητα σχετικά με την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και την αισιοδοξία για αυξημένη ζήτηση από την Κίνα. Οι τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη υποχώρησαν σημαντικά από τα επίπεδα ρεκόρ του προηγούμενου έτους, μετριάζοντας το κόστος ενέργειας.
  • Μέταλλα: Τα βιομηχανικά μέταλλα, ιδίως ο χαλκός, κατέγραψαν άνοδο, με παράγοντα την αναμενόμενη ανάκαμψη της κινεζικής βιομηχανικής δραστηριότητας. Τα πολύτιμα μέταλλα (π.χ. χρυσός) στηρίχθηκαν από τη μείωση των πραγματικών αποδόσεων και τη διαρκή αβεβαιότητα για την παγκόσμια ανάπτυξη.

3. Κύριοι Παράγοντες και Κίνδυνοι

1. 1. Πορεία Νομισματικής Πολιτικής: Οι ανακοινώσεις των Κεντρικών Τραπεζών—ιδίως της Fed, της ΕΚΤ και της Τράπεζας της Αγγλίας—θα παραμείνουν καθοριστικές. Μια πιο «ήπια» (dovish) τροχιά επιτοκίων ενδέχεται να στηρίξει τα περιουσιακά στοιχεία ρίσκου, ενώ μια αιφνίδια «επιθετική» (hawkish) μεταστροφή θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχές.
   2. Επαναλειτουργία της Κίνας: Ο ρυθμός ανάκαμψης των καταναλωτικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων στην Κίνα θα έχει ευρείες επιπτώσεις στα εμπορεύματα, το παγκόσμιο εμπόριο και τα εταιρικά κέρδη των πολυεθνικών.
   3. Γεωπολιτικές Εντάσεις: Εν εξελίξει συγκρούσεις, εμπορικές διαμάχες και πολιτικές αβεβαιότητες μπορούν να διαταράξουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες, να επηρεάσουν τις τιμές εμπορευμάτων και να ανακατευθύνουν τις επενδυτικές ροές.
   4. Εταιρικά Κέρδη: Καθώς οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες γίνονται αυστηρότερες, εταιρείες με ασθενέστερους ισολογισμούς ή υψηλή μόχλευση δύνανται να αντιμετωπίσουν δυσκολίες. Τα αποτελέσματα χρήσης και οι εκτιμήσεις διοίκησης θα αξιολογηθούν προσεκτικά για πιθανές πιέσεις στα περιθώρια κέρδους ή επιβράδυνση της ζήτησης.
   5. Δημοσιονομική Πολιτική και Κίνητρα: Οι κυβερνητικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, την ενίσχυση των νοικοκυριών ή την τόνωση της ανάπτυξης ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά τις αγορές—ιδίως στις αναδυόμενες αγορές που βασίζονται στη δημοσιονομική στήριξη για προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος.

4. Προοπτικές για τον Επόμενο Μήνα

• • Μετοχικές Αγορές: Αναμένεται διατήρηση της μεταβλητότητας, καθώς οι επενδυτές αξιολογούν τα εταιρικά κέρδη και τις προβλέψεις. Πιθανή επιτάχυνση της ζήτησης από την Κίνα μπορεί να ενισχύσει κλάδους όπως τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά και τη βιομηχανία. Οι αμυντικοί κλάδοι (π.χ. κοινής ωφελείας, υγεία) ενδέχεται να παραμείνουν ανθεκτικοί σε περίπτωση αναζωπύρωσης των ανησυχιών για την ανάπτυξη.
  • Αγορές Ομολόγων: Με τον πληθωρισμό να διατηρεί αβέβαιη πορεία, τα στοιχεία για τους μισθούς και τον δομικό πληθωρισμό θα επηρεάσουν τις προσδοκίες για τη νομισματική πολιτική. Οποιαδήποτε ένδειξη «παύσης» (pause) στις αυξήσεις επιτοκίων πιθανώς θα στηρίξει τα ομόλογα, ενώ ένας πιο επίμονος πληθωρισμός θα μπορούσε να αναζωπυρώσει τις ανοδικές πιέσεις στις αποδόσεις.
  • Νομίσματα: Η ισοτιμία του δολαρίου θα συνεχίσει να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη ρητορική και τις αποφάσεις της Fed. Εάν η Fed σηματοδοτήσει σαφή «παύση», είναι πιθανό το δολάριο να εξασθενίσει περαιτέρω, επιτρέποντας σε νομίσματα αναδυόμενων αγορών και άλλα βασικά νομίσματα (π.χ. ευρώ, γιεν) να ενισχυθούν. Μια απροσδόκητη μετατόπιση σε πιο επιθετική στάση θα μπορούσε να αναστρέψει τα κέρδη αυτά.
  • Εμπορεύματα: Οι τιμές ενδέχεται να δεχτούν ανοδικές πιέσεις εάν η επαναλειτουργία της Κίνας πυροδοτήσει ταχύτερη από την αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης. Το πετρέλαιο και τα βιομηχανικά μέταλλα θα είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα στα κινεζικά οικονομικά στοιχεία.
  • Μακροοικονομικές Ανακοινώσεις: Η προσοχή θα στραφεί στα εξής:
    • Δείκτες PMI (Purchasing Managers’ Index) για πρώιμες ενδείξεις βελτίωσης ή επιδείνωσης στη μεταποίηση και τις υπηρεσίες.
    • Στοιχεία για τον πληθωρισμό (CPI, PPI) στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και βασικές αναδυόμενες αγορές.
    • Δεδομένα απασχόλησης και τάσεις μισθών, κυρίως στις ΗΠΑ, λόγω των επιπτώσεων στην κατανάλωση των νοικοκυριών και στη χάραξη νομισματικής πολιτικής.