Ανασκόπηση 2020 – Προοπτικές 2021
Το 2020 αναμφίβολα ήταν η χρονιά κορωνοϊού (Covid-19). Με εξαίρεση τον πρώτο μήνα του έτους, οι υπόλοιποι μήνες επηρεάστηκαν σχεδόν στην ολότητά τους από τις καθημερινές εξελίξεις περί κρουσμάτων, θανάτων, επιπτώσεων στις οικονομίες, lockdowns, και προς τους τελευταίους μήνες από την παραγωγή μέχρι και τη διανομή του εμβολίου. Την άνοιξη ο πλανήτης βίωσε στο μεγαλύτερο μέρος του ένα lockdown με τις οικονομίες να κλείνουν και να καθηλώνεται σχεδόν κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα, οι δε μεταφορές ακινητοποιήθηκαν και εκτόξευσαν το κόστος αποθήκευσης του πετρελαίου (τον Απρίλιο) με αποτέλεσμα να καταγραφεί για πρώτη φορά στην οικονομική ιστορία αρνητική τιμή στο ταμπλώ στο συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης (future) του πετρελαίου.
Η FED σε όλη αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση, τόνωσε την οικονομία με ενέσεις ρευστότητας ιστορικής αξίας σε μέγεθος δίνοντας απεριόριστη ρευστότητα για όσο διάστημα χρειαστεί, έδωσε χρήματα στους πολίτες χωρίς επιστροφή ενέχυρο (helicopter money) και συνολικά η ποσοτική χαλάρωση (QE) έφτασε τα 5,5 τρις δολάρια. Το καλοκαίρι άρθηκαν πολλά μέτρα και η ύφεση που είχε ξεκινήσει άρχισε να ανατρέπεται, όμως το φθινόπωρο άρχισε να βυθίζει πάλι τις οικονομίες σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Στις ΗΠΑ οι εκλογές του Νοεμβρίου οδήγησαν στην αλλαγή της ηγεσίας με τους δημοκρατικούς να κερδίζουν και τον Joe Biden να αναλαμβάνει τα ηνία της προεδρίας. Το έτος έκλεισε αισιόδοξα με τις ΗΠΑ να παραλαμβάνουν το εμβόλιο και να ξεκινάνε άμεσα τη διαδικασία εμβολιασμού του πληθυσμού.
Στην Ευρώπη η κατάσταση ήταν παρόμοια σε σχέση με την πανδημία πλην του ότι επλήγησαν πολύ χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία σε σχέση με τα θύματα και την μετάδοση της πανδημίας. Οι οικονομίες υπέφεραν αλλά η ΕΚΤ κατάφερε μετά από χρονοβόρες συνεδρίες και διαδικασίες να απελευθερώσει πακέτα συνολικής αξίας 1,85 τρις ευρώ μέχρι το 2022 με στόχο να μην καταρρεύσουν οι χώρες της οικονομικά. Το Brexit ολοκληρώθηκε στο τέλος του χρόνου ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν από τις πρώτες χώρες που εφοδιάστηκε το εμβόλιο και ξεκίνησε να εμβολιάζει τον πληθυσμό του.
Οι αναδυόμενες αγορές επέδειξαν και πάλι μεγάλη μεταβλητότητα, όπως βέβαια κι άλλες οικονομίες αυτή τη χρονιά με τη Ρωσία να πανηγυρίζει που πρώτη βρήκε το εμβόλιο (sputnik) και τις λοιπές υπερδυνάμεις να την αμφισβητούν. Η Τουρκία υποτίμησε πολύ τη λίρα της, η Κίνα ξαφνικά σταμάτησε τη μετάδοση του κορωνοϊού δείχνοντας στοιχεία αναπτυξιακά ειδικά στις εξαγωγές, η Ιαπωνία ανέβαλλε τους ολυμπιακούς αγώνες για το 2021 γράφοντας μεγάλες απώλειες εσόδων, ενώ η Αυστραλία κατάφερε να κρατήσει ψηλά τις τιμές των πρώτων υλών της.
Η μεταβλητότητα της αγοράς ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής το 2020 η οποία εκτοξεύτηκε όταν οι αγορές άρχισαν να καταρρέουν το Φεβρουάριο, και να ανεβαίνουν δυναμικά λίγες εβδομάδες μετά. Προς το καλοκαίρι έπεσε αλλά παρέμεινε σε υψηλότερα επίπεδα και προς το τέλος του έτους υποχώρησε κι άλλο επιστρέφοντας σε συνηθισμένες τιμές απόκλισης. Τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών παρέμειναν σχεδόν μηδενικά για τις περισσότερες οικονομίες πλην των αναδυόμενων αγορών όπου τα τοπικά νομίσματα υποχώρησαν περαιτέρω σε σχέση με το δολάριο και το ευρώ. Αντίστοιχα και λόγω της μεγάλης κυκλοφορίας του δολαρίου, το ευρώ ενδυναμώθηκε αρκετά σε σχέση με το αμερικανικό νόμισμα ξεπερνώντας το επίπεδο του 1,20 καταγράφοντας σημαντική άνοδο μέσα στο προηγούμενο έτος.
Ο Δείκτης Μεταβλητότητας – VIX Index
Πηγή : : Investing.com
Δείκτης ανεργίας και ετήσιες μισθολογικές μεταβολές (1970-2020)
Πηγή: BLS, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets – U.S. Data are as of December 31, 2020.
Το παραπάνω διάγραμμα της ανεργίας και των μισθών είναι ενδεικτικό του τι έγινε μέσα στο 2020 σε όρους εργασίας. Ξαφνικά με το κλείσιμο χιλιάδων επιχειρήσεων και την αναστολή εργασίας στις ΗΠΑ, η ανεργία εκτοξεύτηκε τον Απρίλιο στο 14,7% από το 6,7% που βρισκόταν κατά μέσο όρο ένα χρόνο πριν και αποτελούσε ρεκόρ μεταπολεμικό. Στην πιστωτική κρίση κάτι παρόμοιο είχε γίνει σε μικρότερο βαθμό (στο 10%) και σε πιο μακρά περίοδο άρα πιο ήπια άνοδος και αντίστοιχα στην κρίση του 1980 στο 10,8% πάλι περιοδικά σε διάστημα 4 ετών. Σε ανάποδο σχήμα οι μισθολογικές αυξήσεις έδειξαν για πρώτη φορά αύξηση με την άνοδο της ανεργίας καθώς τα πακέτα στήριξης βοήθησαν νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Οι ΗΠΑ για πρώτη φορά υποσχέθηκαν στους εργοδότες να πληρώσουν τον κόσμο που θα απέλυαν με την προϋπόθεση να κρατήσουν τους εργαζόμενους και για πρώτη φορά έδωσε χρήμα σε ενήλικες και ανήλικους για λόγους επιβίωσης και αυτοσυντήρησης. Όλα αυτά βοήθησαν να επανέλθει η ανεργία στα προ-κορωνοϊού επίπεδα.
Οι Χρηματιστηριακές Αγορές το 2020
Ο S&P 500 και οι χρηματιστηριακές αγορές παγκοσμίως – συμπεριλαμβανομένων των Dow Jones, Nasdaq και S&P 500, απέδωσαν σημαντικά και μάλιστα εντυπωσιακά καλά σε σχέση με τις επιπτώσεις και πτώσεις των αγορών λόγω Covid-19. Ο δείκτης S&P 500 έκλεισε στο 3756,07 από 3230,78 που ξεκίνησε η χρονιά, σημειώνοντας άνοδο 16.25% έναντι 28,87% το 2019, και ο δείκτης DOW Jones Industrial Average έκλεισε στις 30.606,48 μονάδες από 28.538,44 παρουσιάζοντας άνοδο 7,24% έναντι 22,33% το 2019.
Δείκτης Dow Jones – 2020
Πηγή: Investing.com
Αντίστοιχα ο δείκτης τεχνολογίας NASDAQ έκλεισε την, χρονιά στις 12.888,28 μονάδες παρουσιάζοντας άνοδο 40,84%. Ειδικά ο εν λόγω δείκτης – και παρόλες τις επιφυλάξεις για τις ήδη υψηλές τιμές του μετά τη διόρθωση του Φεβρουαρίου και Μαρτίου της τάξης του 29,6%, κατέγραψε σημαντικά κέρδη οδηγώντας τις περισσότερες εταιρίες τεχνολογίας σε τιμές ρεκόρ.
Η χρονιά του 2020 ήταν κατεξοχήν η χρονιά της τεχνολογίας λόγω των τοπικών και εθνικών lockdowns. Οι μεγάλοι τεχνολογικοί κολοσσοί, εξακολουθούν να έχουν μεγάλη ρευστότητα μέρος της οποία προήλθε και από τα νέα πακέτα στήριξης από τη Fed και τις άλλες κεντρικές τράπεζες. Η ρευστότητα αυτή σε συνδυασμό με τις αυξημένες πωλήσεις που «είδαν» πολλές εταιρίες (πχ Amazon, Ζoom κλπ) οδήγησαν στο να επανεπενδύσουν μέρος της ρευστότητάς τους στις αγορές και να ενισχύσουν περαιτέρω τις τιμές των μετοχών τους. Στην ανησυχία κατά πόσο είναι υπερτιμημένοι οι τίτλοι αυτοί, η απάντηση είναι ότι αφενός οι εταιρίες έχουν υπερβολική ρευστότητα έτοιμη να διοχετευτεί όπου χρειαστεί αναπτυξιακά όπως στην Έρευνα και Ανάπτυξη (RnD) καθώς και στην αποπληρωμή του δανεισμού και αφετέρου όσο οι κεντρικές τράπεζες είναι αρωγοί ρευστότητας, οι εταιρίες μπορούν να υπολογίζουν σ’ αυτές.
Δείκτης NASDAQ – 2020
Πηγή : Imvesting.com
Ο S&P 500 σε νέα υψηλά ρεκόρ
Ο S&P 500 κέρδισε περί τις 1500 μονάδες σε μία πορεία, που – αν εξαιρέσει κανείς τις διορθώσεις του Φεβρουαρίου.
Δείκτης S&P–500 – 2020
Πηγή : Imvesting.com
Τα Ομόλογα των ΗΠΑ δεν παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον μιας και τα επιτόκια σχεδόν μηδενίστηκαν στην αρχή του 2020 λόγω της απότομης μείωσης της προσφοράς και της ζήτησης στις οικονομίες. Η αγορά εξακολουθεί να προσβλέπει σε διατήρηση του πληθωρισμού κοντά στο 1,5-2% με τα επιτόκια στα παρόντα επίπεδα 0,25-0,50%.
Παγκόσμιοι Μετοχικοί Δείκτες σε τοπικό νόμισμα
Source: MSCI, Refinitiv Datastream, Standard & Poor’s, TOPIX, J.P. Morgan Asset Management. Annualised return covers the period 2008 to 2019. Hypothetical portfolio (for illustrative purposes only and should not be taken as a recommendation): 35% Europe; 30% S&P 500; 15% EM; 10% Asia ex-Japan; 10% TOPIX. All indices are total return. Past performance is not a reliable indicator of current and future results. Guide to the Markets – Europe. Data as of 30 September 2020.
ΗΠΑ
Η χρονιά που πέρασε ξεκίνησε δυναμικά για τις ΗΠΑ που θα έμπαιναν σε τροχιά εκλογών με τα δύο στρατόπεδα να ετοιμάζονται για τη μάχη. Ο κορωνοϊός ήρθε και άλλαξε άρδην τα δεδομένα κι από μία αδιάφορη εμπύρετη ίωση στην Κίνα έλαβε διαστάσεις με τις ΗΠΑ να μη δίνουν τη δέουσα επιμέλεια λόγω της υποβάθμισης από τον πρόεδρο Trump, όμως όταν η Ευρώπη υπέδειξε πρώτη αυτή τη φορά τα lockdowns και τη σοβαρότητα της κατάστασης, οι ΗΠΑ μέσω της FED έλαβε ιστορικά γενναίες αποφάσεις. Μείωσε σε δύο δόσεις τα επιτόκια φτάνοντάς τα άμεσα στο 0,10-0,25% και αμέσως μετά άνοιξε τη ρευστότητα στην αρχή με όρια και σε δεύτερο χρόνο απεριόριστα. Μοίρασε χρήματα σε σημείο που η ποσοτική χαλάρωση να αγγίζει τα 5,5τρις δολάρια.
Τα κρούσματα παρόλο το μεγάλο αριθμό και το ρεκόρ θανάτων με τον ίδιο τον πρόεδρο να είναι θετικός στον ιό, δεν ήταν ικανά να κάμψουν τα ληφθέντα μέτρα τα οποία κράτησαν την οικονομία σε μία ύφεση πιο μικρή και τις αγορές σε μία πορεία σχήματος V. Το ΑΕΠ το β΄τρίμηνο υποχώρησε κατά -32,9% ενώ το γ΄ τρίμηνο ανέκαμψε κατά 33,4%. Η ανεργία σταθεροποιήθηκε προς το τέλος του χρόνου στο 6,7% με τον πληθωρισμό στο 1,5% και τις λιανικές πωλήσεις αυξημένες μόνο κατά 5,49% και την αγορά των ακινήτων να έχει παρουσιάσει άνοδο στο σύνολο της για τη χρονιά άνω του 6%.
ΕΥΡΩΠΗ
Η οικονομία της Ευρώπης και πιο συγκεκριμένα της Ευρωζώνης επλήγη έντονα από τις επιπτώσεις του κορωνοϊού ο οποίος επηρέασε σχεδόν όλους τους τομείς. Η ανεργία αυξομειώθηκε έντονα λόγω της αναστολής λειτουργία χιλιάδων επιχειρήσεων και της επαναλειτουργίας τους. Πολλές επιχειρήσεις απέλυσαν κόσμο μόνιμα λόγω της συρρίκνωσης ενώ άλλες κατάφεραν να διατηρήσουν τους εργαζόμενους προς το παρόν μέχρι το τέλος της κρίσης όπου ήδη τα πλάνα τους μιλάνε για πιο ευέλικτα σχήματα και ηλεκτρονικές υπηρεσίες χωρίς φυσική παρουσία (όπως ο τραπεζικός τομέας που αναδιαμορφώνεται στην Ευρώπη). Η επίσημη ανεργία της οικονομίας του ευρώ έκλεισε στο 8,4%. Η ανάπτυξη έκανε βουτιά κατά 4,3% ενώ σε μηνιαίες βάσεις, είχαμε αυξομειώσεις του 10-12%, πρωτόγνωρο για την ευρωζώνη. Οι λιανικές πωλήσεις έκαναν βουτιά τους μήνες του εγκλεισμού (lockdown) κι επανέκαμψαν μετά. Μάλιστα παρατηρήθηκαν φαινόμενα υπέρμετρης ζήτησης λίγες ώρες πριν τα ανακοινωμένα lockdowns. Σε ετήσια βάση οι πωλήσεις του λιανεμπορίου παρουσίασαν αύξηση 3% με σχεδόν χαμένες τις εποχικές πωλήσεις. Τέλος η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε συνολικά κατά 3,8% σε ετήσια βάση.
Οι χρηματιστηριακές αγορές κινήθηκαν σε ελαφρά πτωτική τροχιά με μεγάλη μεταβλητότητα και έντονες διορθώσεις από το Φεβρουάριο μέχρι το Μάιο. Ενδεικτικά οι δύο δείκτες ορόσημο της ευρωζώνης Eurostoxx-50 και Stoxx-600 υποχώρησαν κατά 4,63% (κλείσιμο έτους στις 3571,59μονάδες) και 3.75% αντίστοιχα (κλείσιμο έτους στις 400,25 μονάδες). Τα κρατικά ομόλογα των μεγάλων οικονομιών έχουν σχεδόν αρνητικές αποδόσεις για μεγάλα εύρη της καμπύλης επιτοκίων, ενώ οι τράπεζες ουσιαστικά δίνουν μηδενικά επιτόκια στις καταθέσεις.
Στην Γερμανία η οικονομία κατάφερε να σταθεί λίγο καλύτερα από την επόμενη μεγάλη οικονομία Γαλλία. Τόσο τα κρούσματα όσο και οι εγκλεισμοί ήταν λιγότεροι. Η κατανάλωση κάπως κρατήθηκε και η ανάπτυξη υποχώρησε οριακά λιγότερο από τη Γαλλία. Πιο συγκεκριμένα, η ανεργία της Γερμανίας ανακοινώθηκε στο 6,1% (από τις χαμηλότερες της ευρωζώνης), οι βιομηχανικές παραγγελίες ανεβασμένες κατά 2,9%, και ο δείκτης ορόσημο της βιομηχανίας PMI Manufacturing 57,8 έναντι του αντίστοιχου γαλλικού στο 49,6 (δείκτης άνω του 50 δείχνει ανάπτυξη ενώ κάτω του 50 συρρίκνωση). Η γερμανική παραγωγή αναπτύχθηκε κατά 3,2%, ενώ η γαλλική κατά 1,6%, ενώ ο πληθωρισμός ήταν υψηλότερος στη Γαλλία (0,2%) έναντι του αποπληθωρισμού στη Γερμανία (-0,3%).
Οι προοπτικές για το 2021 παραμένουν θετικές λόγω της πίεσης που δέχτηκαν οι οικονομίες το 2020. Οι αποταμιεύσεις αυξήθηκαν σημαντικά σε αρκετό κόσμο που δε μειώθηκε το εισόδημά του καθώς δεν κατανάλωσαν, και ένα στοιχείο που προβλέπει αύξηση του πληθωρισμού έστω και οριακή για το 2021 είναι η αυξημένη ζήτηση που θα δημιουργηθεί όταν λήξουν πολλά lockdowns το πρώτο τρίμηνο του 2021. Άλλοι τομείς που προβλέπεται να ανακάμψουν είναι οι μεταφορές και ο τουρισμός. Τα ακίνητα ήδη κινήθηκαν ανοδικά ειδικά στην Ισπανία πριν την κρίση του 2020 και γενικότερα αναμένεται η ενίσχυσή τους στη μετά-covid εποχή. Τέλος σημαντικές μεταρρυθμίσεις που ήταν στα σκαριά σε διάφορες χώρες, αναμένεται να προχωρήσουν την επόμενη χρονιά όπως το συνταξιοδοτικό της Γαλλίας, τεχνολογική υποδομή για το 5G στις τηλεπικοινωνίες και διάφορες αγροτικές και τεχνολογικές επιχορηγήσεις αναπτυξιακού τύπου.
Ευρωπαϊκός Δείκτης EuroStoxx-50 – 2020
Πηγή : Imvesting.com
ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Οι αγορές στο Λονδίνο παρουσίασαν κάμψη και δεν ακολούθησαν τις άλλες μεγάλες αγορές που ανέκαμψαν δυναμικά μετά την άνοιξη. Έτσι ο δείκτης FTSE 100 για το 2020 κατέγραψε πτώση 15,04% μετά την άνοδο του 2019 (10,3%) κλείνοντας στις 6.460,52 μονάδες.
Η χρονιά έκλεισε στη σκιά του κορωνοϊού και στο νέο μεταλλαγμένο στέλεχος που βρέθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και που μπλόκαρε χιλιάδες οδηγούς στα σύνορα με τη γηραιά ήπειρο. Ευτυχώς επετεύχθη συμφωνία του Η.Β. με την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς το τέλος του 2020 ήταν σταθμός για την ολοκλήρωση του Brexit. Η συμφωνία ήταν απαραίτητη για την ομαλή μετάβαση στη νέα εποχή στις διμερείς σχέσεις. Ο δρόμος πλέον είναι ανοικτός ώστε η Μ. Βρετανία να ορίσει όπως κρίνει τη μελλοντική της ανάπτυξη και τους συντελεστές αυτής καθώς το ΑΕΠ της συρρικνώθηκε κατά 8,6% μέσα στο 2020, τα επιτόκιά της είναι σχεδόν μηδενικά (0,10%), ο πληθωρισμός στο 0,3%, η ανεργία στο 4,9% και το PMI Manufacturing στο 57,3 που σημαίνει ότι οι προοπτικές υπάρχουν και μένει να τις εκμεταλλευτούν οι επενδυτές ένθεν και ένθεν.
Δείκτης FTSE-100 – 2020
Πηγή : Imvesting.com
ΑΣΙΑ – ΚΙΝΑ
Οι Κινεζικές χρηματιστηριακές αγορές κινήθηκαν ανοδικά αλλά με χαμηλότερες αποδόσεις σε σχέση με το 2019. Ο δείκτης Shanghai Composite κέρδισε 13.8% έναντι 21% το 2019 ενώ o SZSE Component (με 500 μετοχές) ενισχύθηκε κατά 38,76% (λίγο χαμηλότερα από το 2019 που ανέβηκε κατά 43%). Η κύρια αιτία αυτής της ανόδου εκτιμάται η απότομη διόρθωση που ακολούθησε την απότομη πτώση της αρχής του χρόνου. Η Κίνα έπαψε να έχει ιδιαίτερα κρούσματα, ή τουλάχιστον έτσι ανακοίνωνε, οπότε οι επενδυτές άδραξαν την ευκαιρία και επένδυσαν σε μετοχές.
Ο δείκτης HSI του Χονγκ Κονγκ έπεσε οριακά κατά 3,4% έναντι ανόδου 10,6% το 2019, με τη χρονιά να είναι απότομα πτωτική από την αρχή του έτους μέχρι τις αρχές Απριλίου αλλά λόγω του ότι η Κίνα (άρα και το Χονγκ Κονγκ) πρώτη υπέφερε από τις επιπτώσεις του κορωνοϊού και τους εγκλεισμούς, το άνοιγμα των αγορών ήρθε νωρίτερα και επανέκαμψαν οι δείκτες. Όμως, παρόλες τις επενδυτικές ευκαιρίες λόγω της αυξημένης μεταβλητότητας όλη τη χρονιά, ο δείκτης δεν κατάφερε να κλείσει με θετικό πρόσημο.
Στην Κίνα, όλα τα παραπάνω αποτυπώθηκαν και στις οικονομικές ανακοινώσεις. Συγκεκριμένα. εξαγωγές και εισαγωγές προς το τέλος του 2020 αυξημένες κατά 11,4% και 4,7% αντίστοιχα, πληθωρισμός στο 0,5%, μέσος όρος αύξησης τιμών ακινήτων 4,3%, λιανικές πωλήσεις αυξημένες κατά 4,3% και ανεργία στο 5,3%. Τέλος ο βιομηχανικός δείκτης PMI σταθερά άνω του 50 (52,1) δείχνοντας ανάπτυξη η οποία σε όρους ποσοστού ενισχύθηκε κατά 7%. Αν η εικόνα αυτή συνεχιστεί, τότε η αναδυόμενη Κίνα αποτελεί μία πολλά υποσχόμενη κραταιά οικονομία.
Δείκτης Shanghai Shenzhen CSI 300 – 2020
Πηγή : Investing.com
ΙΑΠΩΝΙΑ
Η Ιαπωνική Οικονομία όπως αναμενόταν έπεσε θύμα της πανδημίας με μεγάλο αντίκτυπο να αναβληθούν οι Ολυμπιακοί αγώνες που θα διοραγώνονταν στο Τόκυο το καλοκαίρι του 2020. Οι πολυπόθητοι αγώνες αναβλήθηκαν για το καλοκαίρι του 2021 για πρώτη φορά στην ιστορία τους μεν, αλλά τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα πνοής που ολοκληρώθηκαν αναμένεται να αποδώσουν από τη νέα χρονιά δε, καθώς η Ιαπωνία είναι από τις χώρες που έκλεισε τα σύνορα λόγω κορωνοϊού.
Παρόλες τις εξελίξεις, η οικονομία στάθηκε όσο άντεξε τη μεγάλη πτώση του 2ου τριμήνου αντισταθμίζοντάς τη με μεγάλη άνοδο το 3ο. Για την ακρίβεια έκλεισε με άνοδο του ΑΕΠ κατά 22,3%, αρνητικό πληθωρισμό στο -0,5% και ανεργία στο 2,9%. Η ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής δυστυχώς ήταν μηδενική προς το τέλος του χρόνου αλλά γενικότερα οι προοπτικές για το 2021 δείχνουν καλές με αναμενόμενη άνοδο του ΑΕΠ κατά 4%. Χρηματιστηριακά, η χρονιά κύλησε καλά με τον δείκτη Nikkei 225 της Ιαπωνίας να σημειώνει άνοδο 16.01% κλείνοντας στις 27.444,17 μονάδες.
Οι Αγορές Ομολόγων
Οι τιμές των ομολόγων είχαν μία φυσιολογική πορεία μάλλον αυξητική εξαιτίας της σταθερότητας των επιτοκίων ειδικά των ΗΠΑ όπου το 2020 είχε ξεκινήσει με οιωνούς περί του 1,5% σε αποδόσεις. Η έλευση όμως του κορωνοϊού ήρθε να διορθώσει πολύ τις τιμές καθώς ξαφνικά υποχώρησε το αξιόχρεο των μεγάλων οικονομιών λόγω του μαζικού και απότομου κλεισίματος των οικονομιών από την απότομη πτώση προσφοράς και ζήτησης σχεδόν σε όλα. Η ανάκαμψη ήρθε λίγες εβδομάδες μετά, καθώς οι κεντρικές τράπεζες στήριξαν, αγόρασαν χρέος και κυρίως βελτίωσαν σημαντικά την ψυχολογία.
Το 2021 δείχνει να είναι έτος ανάκαμψης όμως με μηδενικά επιτόκια και οι όποιες διαφοροποιήσεις θα είναι σε επίπεδο εταιρικών ομολόγων άρα και υψηλότερου επενδυτικού κινδύνου καθώς και ομολόγων αναδυόμενων αγορών. Οι τελευταίες αναμένεται να κάνουν τη διαφορά στις αποδόσεις σε βάρος όμως του τοπικού νομίσματος και των αμφιβολιών για τις οικονομίες τους που παραμένουν ελλειμματικές και υπερχρεωμένες. Η προσμονή ένδειξης πληθωρισμού και ίσως κάποια οριακή αύξηση επιτοκίων είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση για τα ομόλογα.
Συγκριτικές καμπύλες αποδόσεων Ομολόγων ΗΠΑ 2013 & 2020
Πηγή : JP Morgan Asset Management
Ελλάδα
Το Ελληνικό Χρηματιστήριο ενώ ξεκίνησε αδιάφορα τη χρονιά παρόλες τις προοπτικές που έδειχνε να έχει το 2020, στη συνέχεια ακολούθησε τις ξένες αγορές στη μεγάλη διόρθωση λόγω του κορωνοϊού. Έτσι από τις 20/2 μέχρι τις 16/3 έπεφτε ασταμάτητα φτάνοντας τις 484 μονάδες. Στη συνέχεια και λόγω της απότομης ανάκαμψης που ακολούθησε μία τέτοια πτώση, ανέκαμψε και κατάφερε μέσα στους επόμενους μήνες να ξεπεράσει τις 800 μονάδες πλησιάζοντας το 100% σε απόδοση από τα χαμηλά. Σε σχέση με την αρχή του χρόνου η συνολική απόδοση του γενικού δείκτη έκλεισε στο -11,74% στις 808,99 μονάδες.
Η ελληνική οικονομία, όμηρος της νέας πρωτόγνωρης κρίσης του κορωνοϊού με κλειστές επιχειρήσεις την άνοιξη και τον χειμώνα και μισόκλειστες το καλοκαίρι, μπήκε σε ύφεση της τάξης του 6% σύμφωνα με πρόβλεψη της Τράπεζας της Ελλάδος. Η ανεργία ανέβηκε λόγω αναστολής εργασίας από χιλιάδες εργαζόμενους, και με την συνολική αποτίμηση του 2020 ακόμα να μην έχει ολοκληρωθεί καθώς ακόμα δεν είναι γνωστό ποιες εταιρίες μετά την άρση της αναστολής λειτουργίας, θα καταφέρουν να ανοίξουν. Ως εκ τούτου, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση, βοήθησαν αρκετά τις μεγαλύτερες ομάδες του πληθυσμού, πλην όμως η οικονομία βρισκόταν σε μία μικρή ανάκαμψη και είχε αρχίσει η μόχλευση. Αυτή μάλλον τώρα μπορεί να οδηγήσει σε κλείσιμο για όσους ανοίχτηκαν. Ο τουρισμός έπεσε κατά 60-70% ανάλογα τις περιοχές και οι λιανικές πωλήσεις κατά 50%. Οι καταθέσεις παρόλη τη μείωση της κατανάλωσης δεν αυξήθηκαν ιδιαίτερα αλλά μόλις ένα 5-7% στις περιόδους εγκλεισμού. Τα ελληνοτουρκικά πέρασαν πολλές ημέρες ως πρωτοσέλιδα δημιουργώντας έναν καλό αντιπερισπασμό στην κρίση του κορωνοϊού με τους ευρωπαίους ηγέτες να καθυστερούν να πάρουν μέτρα κατά της Τουρκίας και γενικότερα την Ευρωπαϊκή Ένωση να δείχνει σοβαρά ελλείματα αλληλεγγύης στους εταίρους της. Οι ΗΠΑ δείχνουν πιο φίλοι πλέον με το νέο πρόεδρο ενώ οι Ρώσοι εξακολουθούν να είναι ο μοναδικός «φίλος» της γειτονικής χώρας.
Το 2021 αναμένεται να είναι κατά πολύ καλύτερο, όχι μόνο λόγω της άρσης του εγκλεισμού που αναμένεται το πρώτο τρίμηνο, αλλά λόγω της αύξησης της κατανάλωσης και της επένδυσης. Το τελευταίο όσο κι αν υπέφερε σε όρους πραγματικής οικονομίας, σε όρους ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, πήγε παραπάνω από ικανοποιητικά το 2020 καθώς το ελληνικό δημόσιο δανείστηκε όχι μόνο όσο ήθελε, αλλά έριξε το κόστος δανεισμού σε πολύ χαμηλά επίπεδα (κάτω του 1%) κάτι που είχε πολλά χρόνια να συμβεί. Αναφορικά με τη ρευστότητα, αξίζει να προσθέσουμε τους ξένους επενδυτές οι οποίοι επιθυμούν να τη διοχετεύσουν σε αγορές αναδυόμενες με προοπτική και θεσμούς όπως η Ελληνική, η οποία είναι προτιμητέα από αναδυόμενες τύπου Βραζιλία, Αργεντινή, Ινδία και Ρωσία.
Το 10-ετές Κρατικό Ομόλογο της Ελλάδας σε όρους απόδοσης
Πηγή: Investing.com
Προοπτικές 2021 – Η αναμενόμενη ανάκαμψη
Οι προοπτικές για το 2021 χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη περιλαμβάνει την πραγματική οικονομία και η δεύτερη τις κεφαλαιαγορές. Στις διάφορες οικονομίες του πλανήτη, αυτό που σίγουρα αναμένεται είναι η επανέναρξη των οικονομιών που βρίσκονται σε καθεστώς ολικού ή μερικού lockdown. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί πριν τον εμβολιασμό ικανής ποσότητας του πληθυσμού ώστε να δημιουργηθεί η ανοσία της αγέλης. Στη συνέχεια και αφού εκκινήσουν οι οικονομίες, πρέπει να φανούν οι επιπτώσεις του πρότερου καθεστώτος. Αυτό σημαίνει ότι πολλές επιχειρήσεις θα χρεοκοπήσουν ή θα πρέπει να μοχλεύσουν τα οικονομικά τους για να αναπτυχθούν και να παραμείνουν στον χώρο τους. Η ρευστότητα παραμένει μεγάλη ειδικά σε οικονομίες όπως οι ΗΠΑ αλλά η κάθε εταιρία αν δεν το έχει ήδη εκμεταλλευτεί θα πρέπει να το κάνει άμεσα γιατί η καθυστέρηση στερεί κεφάλαια κίνησης
Στο αντίποδα, οι αγορές που κινήθηκαν ιδιαίτερα εντυπωσιακά για τα δεδομένα του 2020 έδειξαν ότι δεν συμβάδισαν με τις πραγματικές οικονομίες, που σημαίνει ότι έχουν προεξοφλήσει ήδη την αναμενόμενη ανάκαμψη. Αυτή όμως θα συνεχίσει να έχει τις παραπάνω προδιαγραφές (ήτοι μεγάλη ρευστότητα) με στόχο να κρατηθούν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις στο τομέα της επιβίωσης και κατόπιν ανάπτυξης. Οι όποιες διορθώσεις ειδικά σε ΗΠΑ και δυτική Ευρώπη είναι μόνο αφορμή για τοποθετήσεις για τα μεγάλα χαρτοφυλάκια και τους θεσμικούς επενδυτές.
Οι εκτιμήσεις του Bloomberg που αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα δείχνουν ξεκάθαρα την παραπάνω άποψη. Η ανάκαμψη κάπου θα επανορθώσει τις υφέσεις που έφερε ο κορωνοϊός, κάπου θα δυναμώσει περαιτέρω αναδυόμενες αγορές μία εκ των οποίων είναι και η Κίνα. Το σημαντικό είναι ότι στις λιγότερες επισφαλείς οικονομίες, η επανάκαμψη είναι έντονη στις προβλέψεις και συνεπώς για το ρίσκο αυτών των οικονομιών είναι συνετό να είναι κανείς τοποθετημένος για το 2021.
ΗΠΑ
Η οικονομία των ΗΠΑ εξακολουθεί να βρίσκεται στην καλύτερη φάση μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο πλην των επιπτώσεων της πανδημίας. Με την ανεργία στα χαμηλότερά της και την ποσοτική χαλάρωση να κρατάει ολόκληρους κλάδους, οι προοπτικές δείχνουν πολύ καλές για τη νέα χρονιά με δεδομένο ότι οι μεγάλες αλλά και οι μικρότερες εταιρίες έχουν ικανά ποσά ρευστότητας στα χαρτοφυλάκιά τους. Οι λιανικές πωλήσεις αναμένεται να ενισχυθούν και το ίδιο κλάδοι που έμειναν πίσω όπως μεταφορές και σίτιση.
Προβλέψεις ανάπτυξης οικονομιών του πλανήτη από το Bloomberg
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν | 2019 | 2020Ε | 2021Ε |
Παγκόσμιο Α.Ε.Π. | 2,9% | -3,9% | 5,1% |
Ανεπτυγμένες Αγορές | 1,7% | -5,6% | 4,2% |
Αναδυόμενες Αγορές | 4,3% | -1,0% | 4,8% |
Η.Π.Α. | 2,2% | -4,5% | 3,7% |
Ευρωζώνη | 1,3% | -8,0% | 5,4% |
Κίνα | 6,1% | 2,1% | 8,0% |
Ιαπωνία | 0,7% | -5,7% | 2,5% |
Πηγή: Bloomberg
Κίνα
Η Κίνα δείχνει να έχει από τις καλύτερες προοπτικές γιατί βρίσκεται ένα στάδιο μπροστά στο θέμα του κορωνοϊού και συνεπώς πρώτη μπήκε και πρώτη βγήκε και τερμάτισε τους εγκλεισμούς άνοιξε τα εργοστάσια και δυνάμωσε τις εξαγωγές της. Όμως πολλά εμπορικά θέματα μένουν να ξεκαθαρίσουν και σίγουρα οι σχέσεις με τις ΗΠΑ θα είναι σε άλλο πλαίσιο λόγω της έλευσης του προέδρου Joe Biden.
Ευρώπη
Η ανάπτυξη στην Ευρώπη εξακολουθεί να παρουσιάζει θέματα ταχύτητας, όμως με τις διαφοροποιήσεις των κυβερνήσεων στο θέμα της πανδημίας, η Ευρώπη απέδειξε για άλλη μία φορά την πολυφωνία και την πολυπολιτισμικό- τητά της. Αυτό όμως οδηγεί στις δύο ταχύτητες που έχουμε βιώσει στις οικονομίες ή αλλιώς βορρά και νότο με τον βορρά πιο πολλά υποσχόμενο, λιγότερα ελλείματα και σκληρότερη πολιτική.
Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου πλήττει την συνολική οικονομία αλλά περισσότερο πλήττει το ίδιο που ολοκλήρωσε την αποχώρησή του με παραλίγο μεγάλες ζημίες προς το τέλος του χρόνου από το ενδεχόμενο μη επίτευξης συμφωνίας. Πλέον η Ευρώπη πέρασε την προεδρία από τη Γερμανία στην Πορτογαλία με κύρια προτεραιότητα την επανεκκίνηση των ευρωπαϊκών οικονομιών. Τα πακέτα στήριξης και η ποσοτική χαλάρωση που θα ισχύει όλο το 2021 δείχνουν έμπρακτα τη στήριξη σε μία εποχή που οι επιπτώσεις των πακέτων αυτών θα φανούν τα επόμενα χρόνια. Οι αγορές άντεξαν και δείχνουν ότι παρόλες τις χρεοκοπίες εταιριών οι κυβερνήσεις στήριξαν για παράδειγμα τους αερομεταφορείς τους και ανέβαλαν φορολογικές υποχρεώσεις για λόγους επιβίωσης των εταιριών.
Η Ελλάδα τέλος, με τις επιπτώσεις της πανδημίας έδειξε υποδειγματικά αποτελέσματα σε αριθμούς, πλην όμως η οικονομία της βγαίνει βαριά λαβωμένη παρόλες τις φορο-ελαφρύνσεις. Οι προοπτικές δείχνουν καλές κυρίως λόγω του ελκυστικού που έχει η χώρα αυτή προς τους ξένους. Νόμισμα ισχυρό, οδηγίες-νόμους Ευρωπαϊκής Ένωσης και ευκαιρίες σε πολλούς τομείς της οικονομίας που χρήζουν μεγάλων επενδύσεων.
Προβλέψεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την οικονομία της Ελλάδας
Βασικά Μεγέθη | 2019 | 2020Ε | 2021Ε |
Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν | 1,9% | -9,0% | 6,0% |
Ιδιωτική Κατανάλωση (5/2020) | 0,8% | -9,0% | 7,5% |
Κρατικές Δαπάνες (5/2020) | 2,1% | 4,9% | -2,4% |
Εξαγωγές (5/2020) | 4,8% | -32,0% | 35,2% |
Εισαγωγές (5/2020) | 2,5% | -21,4% | 17,9% |
Πληθωρισμός | 0,5% | -0,5% | 0,5% |
Ανεργία | 17,3% | 19,9% | 16,8% |
Πηγή: Προβλέψεις Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Επενδυτική Στρατηγική
Η επενδυτική μας στρατηγική βασίζεται στην παγκόσμια ανάπτυξη με ρυθμούς 4-5% μετά την αντίστοιχη ύφεση του 2020 και εστιάζουμε κυρίως στις ΗΠΑ που παρόλη την αλλαγή σκυτάλης στις εκλογές με αναμενόμενους αυξημένους εταιρικούς φόρους, η εξαιρετική πορεία των μεγάλων επιχειρήσεων και αντίστοιχων ευρωπαϊκών. Η προτεινόμενη κατανομή είναι κυρίως επιλεγμένες μετοχές, μέσα χρηματαγοράς και βραχυχρόνιες τοποθετήσεις (καταθέσεις, έντοκα γραμμάτια) και σπάνια πολύτιμα μέταλλα (κυρίως χρυσός και πετρέλαιο).
Η προτίμησή μας παραμένει στις αμερικανικές μετοχές έναντι των ευρωπαϊκών όπου δεν έχουμε καμία θέση. Στις Η.Π.Α. οι μετοχές καταλαμβάνουν το 80%, με τον κλάδο της τεχνολογίας να είναι περίπου 60%. Εκτιμούμε ότι η Ευρώπη δυσκολεύεται να έχει μία υγιή και διαρκή ανάπτυξη και ότι τα ομόλογα των Η.Π.Α. έχουν κινηθεί υπερβολικά ανοδικά.
Δήλωση Αποποίησης Ευθύνης – Disclosures: Το παρόν έγγραφο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα, συντάχθηκε από την GWL, και δεν υπέχει θέση οποιασδήποτε προσφοράς ή επενδυτικών συμβουλών ή παροχής υποθετικών προτάσεων για αγορά επενδυτικών προϊόντων ή/και οποιωνδήποτε χρηματιστηριακών συναλλαγών ή/και υπηρεσιών. Η παρούσα επιστολή αποστέλλεται μόνον για σκοπούς πληροφόρησης, είναι προσωπική, αφορά μόνον τον αναγραφόμενο αποδέκτη, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνον από τον ίδιον για τον σκοπόν αυτόν. Το περιεχόμενό της ή τμήματός της δεν θα πρέπει να αναπαραχθεί ή διανεμηθεί για κανέναν σκοπόν, χωρίς την άδεια της GWL. Ενώ ορισμένα στοιχεία προέρχονται από δημοσιευμένες πηγές, οι οποίες θεωρούνται αξιόπιστες, καμμία εγγύηση δεν δίδεται, που να διασφαλίζει την ακρίβεια και την πληρότητά τους. Η γνώμη, προβλέψεις, υποθέσεις, υπολογισμοί, εκτιμήσεις και τιμές – στόχοι που περιλαμβάνονται σε αυτήν την επιστολή ισχύουν μέχρι την ημερομηνία αποστολής της, και υπόκεινται σε αλλαγές οποιαδήποτε στιγμή χωρίς καμμία προειδοποίηση. Συγκεκριμένα, οι αναφερόμενες τιμές, ποσοστά και αξίες δεν αποτελούν ένδειξη ότι οποιαδήποτε επένδυση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε αυτές τις τιμές. Συνεπώς, η GWL δεν θα είναι υπόλογος για οποιαδήποτε άμεση, έμμεση, ειδική, περιστασιακή, επακόλουθη ζημία, που να περιλαμβάνει απώλεια κερδών, ως επακόλουθο καθ οιονδήποτε τρόπο από την πληροφόρηση που περιέχεται σε αυτήν την επιστολή. Οι προηγούμενες αποδόσεις δεν είναι ενδεικτικές μελλοντικών αποτελεσμάτων.
ΟΙ ΟΣΕΚΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΓΓΥΗΜΕΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΔΕΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΟΥΝ ΤΙΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ